Presidenti i Këshillit të BE-së, Charles Michel, këtë javë u ofroi kandidatëve për anëtarësim shumë fjalë të këndshme, por pak përmbajtje.
Furra buke në hotelin Park në vendpushimin malor slloven të Bled, ka bërë për më shumë se 70 vjet, kremna rezina e saj e njohur, një krem kremi dhe krem pana të rrahur, e njohur edhe si kremšnita. Më shumë se 10 milionë u janë shërbyer vizitorëve në tarracën e hotelit, i famshëm për pamjet e tij mbi liqenin Bled ashtu edhe për kafen dhe kekun e parezistueshëm të pasdites.
Variacione të “rezinës kremna” shërbehen në të gjithë ish-Jugosllavinë, por të gjitha përmbajnë një dozë bujare sheqeri pluhur të spërkatur sipër. Pjesëmarrësve nga shtetet e mundshme anëtare të BE-së në Forumin Strategjik të Bled të kësaj jave mund të falen që u larguan nga qyteti slloven me idenë se Charles Michel, presidenti i Këshillit Evropian, kishte qenë po aq bujar me shtresën e sheqerit që spërkati mbi shpresat e tyre për anëtarësim.
“Për të qenë më e fortë dhe më e sigurt, BE-ja duhet të përforcojë lidhjet tona dhe të bëhet më e fuqishme. Kjo është arsyeja pse tani është koha për të trajtuar sfidën e zgjerimit,” tha Michel audiencës së tij, e cila përfshinte disa kryeministra nga anëtarët e mundshëm të BE-së, duke përfshirë Edi Rama të Shqipërisë dhe Ana Brnabić të Serbisë.
Michel shtoi se vendet me një perspektivë të konfirmuar të BE-së tani e tutje duhet të njihen si “shtete anëtare të ardhshme”.
“Është koha për të hequr qafe paqartësitë. Është koha për të përballuar sfidat me qartësi dhe ndershmëri. Rruga drejt BE-së për Ballkanin Perëndimor filloi më shumë se 20 vjet më parë. Një rajon në zemër të Evropës, i rrethuar nga BE. Ishte gjithashtu një rajon që doli nga konflikti pas shpërbërjes së Jugosllavisë”, tha ai.
Të dyja palët duhet të jenë gati deri në vitin 2030
Pesë nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë kandidatë për në BE: Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Serbia, Shqipëria dhe Bosnja dhe Hercegovina. Përjashtim bën Kosova.
Ukraina dhe Moldavia u bënë kandidatë në vitin 2022. “I njëjti status pret Gjeorgjinë kur të përfundojnë hapat e nevojshëm,” tha Michel. “Zgjerimi nuk është më një ëndërr. Është koha për të ecur përpara.”
Duke pranuar se kishte ende “shumë punë për të bërë”, Michel tha se që BE të ishte “e besueshme”, duhej të kishte një axhendë dhe afat kohor të qartë për zgjerimin.
“Unë besoj se ne duhet të jemi gati – nga të dyja palët – deri në vitin 2030,” tha ai, duke theksuar nevojën që BE të rregullojë shtëpinë e saj. Presidenti francez Emmanuel Macron ka këmbëngulur prej disa vitesh se zgjerimi mund të ndodhë vetëm pasi BE-ja të ketë kryer vetë reformën e brendshme.
Duke folur në një mbledhje vjetore të ambasadorëve francezë në Paris, menjëherë pasi Michel kishte mbajtur fjalimin e tij në Bled, Macron paralajmëroi se, “Rreziku është të mendosh se mund të zgjerohemi pa reforma. Mund të dëshmoj se është mjaft e vështirë për Evropën të përparojë në tema të ndjeshme me 27 anëtarë. Me 32 ose 35 anëtarë, nuk do të jetë më e lehtë.”
Macron përsëriti gjithashtu idenë e tij, të shpallur për herë të parë në 2019, për krijimin e një “Evrope me shumë shpejtësi” në të cilën pjesë të ndryshme të Bashkimit Evropian duhet të integrohen në nivele dhe ritme të ndryshme në varësi të situatës politike në secilin vend individual.
Ideja nuk ka arritur të gjejë shumë mbështetje diku tjetër në bllok, veçanërisht në mesin e vendeve anëtare në Evropën në zhvillim, të cilët kanë frikë se mos mbeten në margjina.
Zgjerimi do të mbetet i bazuar në merita
Udhëheqësit e BE-së do të diskutojnë zgjerimin në takimin e ardhshëm të Këshillit Evropian në Granada në Spanjë, i caktuar për në tetor, ku Michel ka të ngjarë të propozojë hapjen e negociatave të pranimit me Ukrainën dhe Moldavinë.
Kryeministri slloven Robert Golob, i cili gjithashtu foli në Bled, tha se përgatitjet e BE-së për anëtarësim “duhet të ndodhin në 12 muajt e ardhshëm ose nuk do të ndodhin për një kohë shumë të gjatë”. Kjo i bëri jehonë pikëpamjes së Michel se, “Dritarja e mundësive është e hapur. Ne duhet të veprojmë për të.”
Megjithatë, siç iu bë e qartë Ukrainës dhe Moldavisë vitin e kaluar pasi aplikimet e tyre u gjurmuan me shpejtësi për statusin e kandidatit, zgjerimi është dhe do të mbetet një proces i bazuar në merita, shtoi Michel, duke theksuar rëndësinë e vlerave të përbashkëta dhe sundimit të ligjit.
“Sindikata jonë është e bazuar në vlerat themelore të të drejtave të njeriut dhe dinjitetit, demokracisë dhe solidaritetit. Sundimi i ligjit siguron që ne mund të jetojmë, punojmë, krijojmë dhe tregtojmë në mënyrë të drejtë në një fushë të madhe lirish. Në respekt të plotë të diversitetit tonë. Në BE, çdo qytetar, çdo kompani duhet të besojë se do të trajtohen në mënyrë të drejtë – kudo që jetojnë apo bëjnë biznes. Kjo përfshin respektimin e të drejtave të pakicave.”
Michel e bëri të qartë gjithashtu se ai dëshiron të shohë ndryshime në procedurat e pranimit që do ta bëjnë të pamundur për anëtarët e rinj të bllokojnë vendet e ardhshme anëtare.
“Ne duhet të sigurohemi që konfliktet e kaluara të mos importohen në BE,” tha ai, në një vërejtje që nuk përmendi në mënyrë specifike Serbinë dhe Kosovën, por që synohej qartë të dëgjohej në të dy vendet.
Kryeministrja serbe Brnabić, e cila u përplas në Bled për statusin e Kosovës me kryeministrin e këtij të fundit, Albin Kurti, më vonë komentoi se Bashkimi Evropian shpesh vepronte sikur “çdo gjë që bën [Ballkani Perëndimor] nuk është mjaft e mirë”.
Edi Rama i Shqipërisë ishte gjithashtu skeptik, duke thënë se ai “e vlerësoi gjestin” e përcaktimit të vitit 2030 si objektiv, ndërsa pranoi se pranimi “mund të zgjasë shumë më shumë”.
Për të mbajtur të ëmbël Ballkanin Perëndimor, BE-së do t’i duhet qartë më shumë sheqer.
/Argumentum.al