Shtetet e Bashkuara e kanë njoftuar Rusinë se nuk do t’i bashkohen përsëri Traktatit të Qiejve të Hapur ,e cila lejon fluturimet vëzhguese ajrore mbi zonat ushtarake të vendeve pjesëmarrëse.
Departamenti i shtetit tha se Traktati i Qiejve të Hapur “është minuar për shkak të shkeljeve nga ana e Rusisë”.
Më shumë se 30 vende marrin pjesë në traktatin i cili hyri në fuqi në vitin 2002.
Administrata e Biden kishte qenë duke rishikuar mundësitë për t’iu ribashkuar traktatit, por njoftimi tregon se marrëveshja tani ka përfunduar zyrtarisht.
Midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara mbetet vetëm një traktat i madh në fuqi, ai për kontrollin e armëve midis dy fuqive. Traktati New Start (Fillimi i Ri) kufizon vendosjen e kokave strategjike bërthamore dhe sistemeve të shpërndarjes.
Njoftimi vjen gjithashtu në kohën kur presidenti amerikan, Joe Biden dhe homologu i tij rus, Vladimir Putin, po përgatiten për mbajtjen e një samiti në Gjenevë të Zvicrës, më 16 qershor.
“Sjellja e Rusisë, përfshirë veprimet e saj të fundit në lidhje me Ukrainën, tregojnë se ajo nuk është më një partner i përkushtuar në ndërtimin e besimit “, tha Departamenti i Shtetit.
Aleatët evropianë të SHBA-së mbështetën ruajtjen e traktatit, i cili lejon vendet të mbledhin informacion mbi forcat ushtarake në mënyrë që të rrisin transparencën dhe të ndërtojnë besimin e ndërsjellë.
Për të qëndruar në marrëveshje, Rusia kishte kërkuar garancë se anëtarët e NATO-s nuk do të dorëzonin në Shtetet e Bashkuara të dhënat e mbledhura gjatë fluturimeve të vëzhgimit mbi Rusinë.
Rusia: SHBA humbi shansin të kontribuojë në sigurinë evropiane, duke mosi’u ribashkuar Traktati Open Skies
Zëvendës Ministri i Jashtëm rus Sergei Ryabkov shprehu zhgënjimin e vendit të tij në vendimin e Uashingtonit për të mos u ribashkuar në Traktatin e Qiejve të Hapur, duke shtuar se SH.B.A. nuk arritën të kontribuojnë në sigurinë Evropiane duke refuzuar marrëveshjen.
Ai gjithashtu kritikoi pretendimet amerikane se Rusia kishte shkelur disi traktatin, duke i quajtur ata të pabazë, ndërsa vuri në dukje më tej se SHBA bëri një gabim politik duke lënë marrëveshjen.
“Vendimi ishte i parashikueshëm. Kjo sigurisht nuk na bën të lumtur, ne jemi të zhgënjyer, pasi Shtetet e Bashkuara humbën një shans tjetër për të dhënë një kontribut pozitiv për sigurinë në Evropë mbi një bazë të arsyeshme. Në vend të kësaj, ata vazhdojnë të rrënohen, ata vazhdonjne të sjellin akuza të pabazuara kundër nesh, për të cilat ne kemi reaguar shumë herë “, tha Ryabkov.
Më vonë gjatë ditës, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov gjithashtu shprehu keqardhjet e tij për vendimin e Uashingtonit.
“Traktati ende ekziston. Sidoqoftë, pa pjesëmarrjen e SH.B.A. dhe Rusisë ajo do të humbasë në masë të madhe qëndrueshmërinë e saj. Gjithçka tjetër ka të bëjë ndoshta me stabilitetin strategjik dhe masat e ndërtimit të besimit, prej të cilave traktati ishte një përbërës … Pra, ne mund të vetëm shpreh keqardhje “, i tha Peskov shtypit.
Uashingtoni njoftoi Moskën për qëllimin e saj për të mos u ribashkuar me traktatin përpara takimit midis Presidentit të SHBA Joe Biden dhe Presidentit Rus Vladimir Putin, të planifikuar për në 16 Qershor në Gjenevë.
Traktati i Qiejve të Hapur, i cili u nënshkrua në 1992, lejon shtetet anëtare të kryejnë fluturime zbulimi mbi territorin e njëri-tjetrit për të vëzhguar aktivitetin ushtarak dhe gjithashtu rregullon kushtet për fluturime të tilla.
Sidoqoftë, në maj të vitit 2020, SH.B.A. filluan procedurat e tërheqjes, duke akuzuar Rusinë për mosrespektim të marrëveshjes dhe më pas duke lënë Traktatin e Qiejve të Hapur në 22 Nëntor. Në përgjigje, Moska njoftoi se do të fillojë gjithashtu procedurat për të lënë marrëveshjen dhe në maj 2021, dhoma e ulët ruse e parlamentit mbështeste unanimisht masën, duke hapur rrugën për një tërheqje të plotë nga traktati./ argumentum.al
