Nga Monojit Das*
India dhe Shqipëria, pavarësisht distancës së tyre gjeografike, kanë kultivuar në mënyrë të qëndrueshme një marrëdhënie diplomatike që nga vendosja e lidhjeve zyrtare në vitin 1956. Gjatë dekadave, marrëdhënia e tyre ka evoluar, forcuar nga vlerat e përbashkëta, shkëmbimet diplomatike dhe aspiratat brenda forumeve shumëpalëshe. Megjithëse Shqipëria mbylli misionin e saj diplomatik në Nju Delhi në vitin 2014, vendimi i fundit i të dy vendeve për të rithemeluar ambasadat nënkupton një interes të ripërtërirë për thellimin e angazhimit të tyre dypalësh.
Ky artikull eksploron kontekstin historik të marrëdhënieve Indi-Shqipëri, ndërveprimet e fundit diplomatike dhe rrugët e mundshme përmes të cilave të dy kombet mund të përmirësojnë më tej bashkëpunimin e tyre në botën moderne, shumëpolare.
Konteksti historik dhe marrëdhëniet diplomatike
India dhe Shqipëria vendosën zyrtarisht marrëdhënie diplomatike në vitin 1956, gjatë një periudhe të shënuar nga Lufta e Ftohtë, kur Shqipëria ishte pjesë e Bllokut Lindor dhe India ndoqi një politikë të jashtme të paangazhuar. Pavarësisht prirjeve të Shqipërisë drejt Bashkimit Sovjetik, India dhe Shqipëria arritën të mbanin lidhje miqësore diplomatike. Kjo periudhë e hershme e bashkëpunimit tregoi një respekt të ndërsjellë për sovranitetin dhe një kuptim të aspiratave të secilit vend brenda konteksteve të tyre gjeopolitike përkatëse.
Vitet e fundit, ka pasur një rritje të dukshme të ndërveprimeve të nivelit të lartë, duke treguar dëshirën e përbashkët për marrëdhënie më të forta. Vizita e Ministrit të Jashtëm shqiptar z.Igli Hasani në Indi për Dialogun Raisina në vitin 2024, si dhe ndërveprimet mes Ministrit të Punëve të Jashtme të Indisë Dr. S. Jaishankar dhe disa zyrtarëve të lartë shqiptarë, tregojnë momentin pozitiv në marrëdhëniet e tyre. Këto takime dhe shkëmbime nënvizojnë rëndësinë në rritje që të dyja vendet i kushtojnë forcimit të lidhjeve të tyre diplomatike dhe ekonomike.
Zgjerimi i Bashkëpunimit Dypalësh
Shqipëria dhe India ndajnë disa fusha bashkëpunimi të mundshëm, duke përfshirë domenin ekonomik, kulturor, arsimor dhe teknologjik. India e sheh Shqipërinë si një portë për në Ballkanin Perëndimor – një rajon që ka rëndësi strategjike pasi ndodhet në udhëkryqin e Evropës dhe Azisë. Shqipëria, nga ana tjetër, po pozicionohet si një partner i besueshëm në rajon, me aspirata për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian dhe për të rritur lidhjen e saj me ekonomitë e Azisë Jugore.
1.Lidhjet ekonomike dhe tregtare
India dhe Shqipëria kanë përjetuar shifra të luhatshme të tregtisë gjatë viteve të fundit, me 2023–2024 që ka parë një rritje të konsiderueshme, veçanërisht në eksportet nga India në Shqipëri. Eksportet kryesore të Indisë në Shqipëri përfshijnë produkte të naftës, mallra qeramike, farmaceutike dhe tekstile, ndërsa Shqipëria eksporton kryesisht hekur, çelik dhe lëndë të tjera të para në Indi. Mundësitë për investime indiane në Shqipëri ekzistojnë në sektorë si bujqësia, turizmi, IT dhe prodhimi. Industria e turizmit në zhvillim e Shqipërisë, e cila mirëpriti rreth 10 milionë turistë në vitin 2023, ka shprehur interes për të tërhequr më shumë vizitorë indianë duke shfaqur kulturën e saj mesdhetare, peizazhet piktoreske dhe përvojat e përballueshme të udhëtimit. Për më tepër, pozicioni unik gjeografik i Shqipërisë dhe anëtarësimi në disa korridore tregtare e bëjnë atë një partner ideal për ambiciet tregtare të Indisë në Evropë.
2.Shkëmbimi kulturor përmes ICCR dhe AYUSH
Diplomacia kulturore ka qenë një gur themeli i marrëdhënieve Indi-Shqipëri. Këshilli Indian për Marrëdhëniet Kulturore (ICCR) luan një rol vendimtar në këtë duke lehtësuar shkëmbimet kulturore, duke pritur studiues dhe artistë shqiptarë dhe duke organizuar ngjarje që shfaqin kulturën indiane në Shqipëri. Dita Ndërkombëtare e Jogës, e cila festohet çdo vit në Tiranë që nga viti 2015, pasqyron popullaritetin dhe pranimin e traditave indiane si joga dhe Ayurveda tek shqiptarët. Lidhjet historike të Shqipërisë me sanskritishten dhe vlerësimi i përbashkët për muzikën krijojnë një bazë të pasur për shkëmbim më të thellë kulturor. Iniciativat e fuqisë së butë të Indisë, si AYUSH (Ayurveda, Yoga, Unani, Siddha dhe Homeopatia), mund të ndihmojnë në lidhjen e mëtejshme të popullatës shqiptare me traditat e mirëqenies së Indisë, duke inkurajuar bashkëpunimin në fusha të tilla si shëndeti holistik dhe mjekësia tradicionale.
3.Bashkëpunimi Arsimor: ITEC dhe Programet e Trajnimit
Programi i Bashkëpunimit Teknik dhe Ekonomik Indian (ITEC) u ka ofruar shqiptarëve mundësi trajnimi në fusha të ndryshme, duke i lejuar ata të fitojnë aftësi të reja dhe të ekspozohen ndaj ekspertizës indiane. Shqipëria ka përdorur vendet e ITEC për arsim dhe trajnim profesional vitet e fundit, me diplomatë shqiptarë që ndjekin kurse në Nju Delhi, duke ndërtuar kështu një kuadër profesionistësh të njohur mirë në praktikat dhe perspektivat indiane. Zgjerimi i këtyre programeve do të mundësonte pjesëmarrjen e më shumë shqiptarëve, duke forcuar lidhjet mes njerëzve dhe duke inkurajuar një shkëmbim më të madh të ideve dhe praktikave më të mira. Për më tepër, përvoja e Indisë në arsimin dixhital dhe teknologjinë e informacionit mund të ndihmojë Shqipërinë në zhvillimin e sektorit të saj të IT-së, duke nxitur një brez të ri profesionistësh shqiptarë të aftë në teknologjitë e fundit.
4. Bashkëpunimi politik dhe angazhimi shumëpalësh
Shqipëria dhe India vlerësojnë multilateralizmin dhe bashkëpunojnë ngushtë brenda organizatave ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara. Qëndrimi parimor i Indisë për çështje si Kosova, ku përmbahet nga njohja për shkak të mbështetjes së saj për sovranitetin territorial dhe zgjidhjes paqësore, ka fituar respekt edhe në Shqipëri. Ndërsa të dy vendet mund të kenë perspektiva të ndryshme, ata ndajnë një kuptim të rëndësisë së sovranitetit dhe mosndërhyrjes. Shqipëria, si pjesë e Ballkanit Perëndimor, mund të shërbejë si një partner i vlefshëm për Indinë në kontekstin e politikës evropiane dhe ballkanike. Ndërsa peizazhi gjeopolitik global po zhvendoset drejt multipolaritetit, angazhimi strategjik i Indisë me Shqipërinë mund të hapë shtigje për rritjen e ndikimit brenda rajonit. Për më tepër, me Shqipërinë në negociata për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, ajo mund të veprojë si avokate e Indisë brenda BE-së për politikat që përfitojnë nga marrëdhëniet tregtare aziatike-evropiane.
5.Diplomacia Publike dhe Media
Rritja e ekspozimit mediatik dhe përpjekjeve të diplomacisë publike midis dy kombeve mund të përmirësojë më tej mirëkuptimin dhe vullnetin e mirë të ndërsjellë. Gazetarët shqiptarë kanë vizituar Indinë në kuadër të Programit të Familjarizimit të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe nismat e ardhshme mund të synojnë zgjerimin e shkëmbimeve të tilla. Po kështu, promovimi i filmave dhe shfaqjeve televizive indiane në Shqipëri mund të rrisë njohjen kulturore dhe të popullarizojë argëtimin indian brenda rajonit të Ballkanit Perëndimor.
6. Bashkëpunime të mundshme në muzikë dhe art
Si India ashtu edhe Shqipëria kanë tradita të pasura muzikore dhe bashkëpunimi në këtë fushë mund të shërbejë si një kanal për lidhjet mes njerëzve. Festivalet e përbashkëta muzikore, shfaqjet dhe bashkëpunimet mes artistëve jo vetëm që mund të shfaqnin pasurinë kulturore të çdo vendi, por edhe të forconin lidhjet e tyre përmes gjuhës universale të muzikës.
Sfidat dhe Mundësitë
Ndërsa India dhe Shqipëria kanë bërë hapa përpara në ndërtimin e marrëdhënieve dypalëshe, mbeten disa sfida. Ndërgjegjësimi i kufizuar për kulturën, politikat dhe potencialin ekonomik të njëri-tjetrit shpesh pengon rritjen e tregtisë dhe bashkëpunimit. Për më tepër, ndryshimet në madhësinë ekonomike dhe ndikimin rajonal nënkuptojnë se balancimi i këtyre asimetrive do të kërkojë përpjekje të vazhdueshme diplomatike.
Megjithatë, mundësitë janë më të mëdha se sfidat. Duke zgjeruar gjurmën e saj në Ballkanin Perëndimor, India mund të shfrytëzojë vendndodhjen dhe rolin strategjik të Shqipërisë në rrugët tregtare rajonale. Në një botë shumëpolare, partneritetet që shkojnë përtej aleancave tradicionale bëhen gjithnjë e më të rëndësishme dhe gatishmëria e Shqipërisë për t’u angazhuar me Indinë u ofron të dy vendeve mundësinë për të ripërcaktuar rolet e tyre rajonale.
Rruga përpara: Ndërtimi i një Partneriteti Gjithëpërfshirës Strategjik
Për të realizuar plotësisht potencialin e marrëdhënieve të tyre, India dhe Shqipëria mund të punojnë drejt krijimit të një partneriteti strategjik gjithëpërfshirës që përfshin:
1. Hapja e Misioneve të Përhershme Diplomatike
Rihapja e ambasadës së Shqipërisë në Nju Delhi dhe e ambasadës së Indisë në Tiranë është një hap premtues. Misionet e përhershme diplomatike do të ofrojnë një kanal formal për dialog të vazhdueshëm, lehtësimin e tregtisë, adresimin e shqetësimeve për vizat dhe mbështetjen e shërbimeve konsullore për diasporën indiane dhe shqiptare.
2. Rritja e Tregtisë dhe Investimeve
Përpjekjet e synuara për të promovuar tregtinë dhe investimet duhet të kenë prioritet sektorë si IT, turizmi, energjia e rinovueshme dhe bujqësia. Panairet tregtare dypalëshe, forumet e biznesit dhe fokusi në iniciativat e zhvillimit të qëndrueshëm do të inkurajojnë partneritetet midis bizneseve indiane dhe shqiptare.
3. Rritja e Shkëmbimeve Arsimore dhe Kulturore
Programet si ITEC, ICCR dhe AYUSH duhet të zgjerohen për të lejuar më shumë profesionistë, studentë dhe artistë shqiptarë të përjetojnë kulturën dhe arsimin indian. Bashkëpunimet me universitetet shqiptare, grupet e mendimit dhe institucionet kulturore mund të lehtësojnë shkëmbimin e njohurive, duke përfituar përfundimisht të dy vendet.
4. Forcimi i Lidhjeve Njerëz me Njerëz
Angazhimi përmes medias, artit dhe turizmit do të nxisë lidhje më të ngushta njerëzit me njerëzit. Të dy vendet gjithashtu mund të mbështesin njëri-tjetrin në organizimin e ngjarjeve kulturore që nxjerrin në pah historinë e tyre të përbashkët dhe bashkëpunimet bashkëkohore.
5. Bashkëpunimi Rajonal dhe Platformat Shumëpalëshe
Së fundi, duke mbështetur njëra-tjetrën brenda organizatave shumëpalëshe, India dhe Shqipëria mund të përforcojnë ndikimin e tyre në skenën globale. Puna së bashku për të adresuar çështje si ndryshimi i klimës, zhvillimi i qëndrueshëm dhe shëndeti global do të demonstrojë angazhimin e tyre ndaj një rendi ndërkombëtar të bazuar në rregulla.
Konkluzione
India dhe Shqipëria kanë një mundësi unike për të zhvilluar një partneritet të rrënjosur në respektin reciprok, vlerat e përbashkëta dhe një vizion për stabilitetin rajonal. Duke nxitur bashkëpunime në të gjithë tregtinë, kulturën, arsimin dhe platformat shumëpalëshe, India dhe Shqipëria mund të ndërtojnë një marrëdhënie të qëndrueshme dhe largpamëse që përfiton të dy vendet dhe rajonin më të gjerë. Në një epokë multipolariteti, ky partneritet jo vetëm që forcon lidhjet e tyre dypalëshe, por gjithashtu i shton një dimension të vlefshëm shtrirjes globale të çdo kombi.
*Autori është Këshilltar Bordi Redaktues i IADN (Indian Aerospace and Defense News) portali kryesor i Indisë për çështjet e sigurisë që nga viti 2012
© 2024 Argumentum
