Intervistë ekskluzive për ARGUMENTUM.al me Ministrin e Brendshëm të Maqedonisë së Veriut z. Oliver Spasovski
Nga Marjana Doda
Ministri i Brendshëm i Maqedonisë së Veriut z.Oliver Spasovski në një intervistë ekskluzive për ARGUMENTUM.al tha se Ballkani i Hapur dhe Procesi i Berlinit janë procese plotësuese që plotësojnë njëri-tjetrin dhe synojnë avancimin e bashkëpunimit ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor, pra krijimi i një tregu të përbashkët të Ballkanit Perëndimor, me synimin për një lidhje më të mirë me atë europian. “Prandaj besoj se të dyja iniciativat duhet të vazhdojnë të ekzistojnë, të zhvillohen dhe të iniciojnë sa më shumë iniciativa për bashkëpunim rajonal, sepse kjo është nevoja e qytetarëve të rajonit”, tha ai.
Më tej z. Spasovski foli me shqetësim për migrimin përgjatë rrugës së Ballkanit Perëndimor si dhe ndikimin e agresionit rus në Ukrainë. Sipas tij, për shkak të rritjes së tentativave të migrantëve të parregullt për të hyrë në BE në vitin 2022 përmes rrugës së migracionit të Ballkanit Perëndimor, ne në këtë Forum në Tiranë ramë dakord që menaxhimi i migracionit është një sfidë e përbashkët, por edhe një përgjegjësi e përbashkët që duhet zgjidhur. një partneritet të ngushtë midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.
“Jetojmë në një botë ndryshimesh të shpejta, ku zhvillimet gjeopolitike globale, krizat botërore reflektojnë në mënyrë të pashmangshme në jetën tonë të përditshme, duke diktuar aktivitetet tona të ardhshme për t’u përballur me to. Këtu para së gjithash do të përmendja lëvizjet migratore në rrugën Perëndimore-Ballkanike, si dhe ndikimin e agresionit rus në Ukrainë”, thekson Ministri Spasovski.
Ndërkohë, ai vlerësoi krijimin e Partneritetit të ri Operacional rajonal për Luftimin e Kontrabandës për forcimin e zbatimit të ligjit dhe bashkëpunimit gjyqësor kundër rrjeteve kriminale të kontrabandës dhe rritjen e kapaciteteve të menaxhimit të kufijve në Ballkanin Perëndimor, i cili, me mbështetjen e fondeve të BE-së, do të vazhdojë të forcojnë më tej bashkëpunimin.
“Kjo marrëveshje do të kontribuojë për kufij më të sigurtë, kontroll më të mirë të kufijve dhe rrjedhimisht siguri më të madhe për qytetarët tanë. Ai do të mundësojë dislokimin e shpejtë të personelit dhe pajisjeve të FRONTEX ose të oficerëve të policisë së huaj në pikat kritike kufitare dhe në rastet e përkeqësimit të papritur dhe të shpejtë të situatës, do të ofronte mundësi për shkëmbim të sigurt dhe të vazhdueshëm të informacionit dhe të dhënave, duke përfshirë njohuritë operacionale, të dhëna të inteligjencës, produkte video dhe mbikqyrje ajrore, imazhe satelitore dhe të ngjashme”, thotë Ministri.
Duke u ndalur në situatën e sigurisë në kufijtë shtetërorë, ministri theksoi se aktualisht është përgjithësisht e favorshme dhe stabile, por duke pasur parasysh se të gjitha zhvillimet globale dhe proceset rajonale kanë ndikim në Maqedoninë e Veriut, sfidat kryesore mbeten kalimi i paligjshëm, kontrabandimi i migrantëve dhe lëvizjet dytësore të emigrantëve, ndërkohë që nuk janë regjistruar kërcënime më serioze për rendin dhe paqen publike dhe shëndetin publik si pasojë e krizës së emigrantëve.
Lidhur me aspektin e forcimit të sundimit të ligjit në sferën e sigurisë, ministri tha se në periudhën e kaluar dy procese reformuese kanë shënuar veprimin e tyre – vendosja e modelit të ri kombëtar për përgjimin e komunikimeve dhe në përgjithësi reforma e shërbimet e inteligjencës. “Këto reforma synonin krijimin e institucioneve profesionale, të pavarura dhe të përgjegjshme, demokratizimin e shoqërisë dhe në këtë mënyrë krijimin e garancive për respektimin e lirive dhe të drejtave themelore të njeriut.
Zoti Spasovski zbuloi se efektet e agresionit ushtarak rus në Ukrainë dhe pasojat e tij në krim, përfshirë krimin ndërkufitar, u diskutuan në Forumin në Tiranë javën e kaluar.
I pyetur nëse ka një koordinim mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut për mbrojtjen e kufijve, ministri tha se bashkëpunimi ndërkufitar me të gjitha vendet fqinje është në një nivel shumë të lartë. “Në veçanti, bashkëpunimi policor ndërkufitar me Republikën e Shqipërisë është i shkëlqyer, zhvillohet në të gjitha format, kemi patrulla të përziera dhe takime të rregullta në të tre nivelet. Natyrisht, shkëmbimi i informacionit përmes qendrës së kontaktit të përbashkët për bashkëpunim policor Qafthanë funksionon sipas dinamikës së planifikuar dhe nevojave specifike, si dhe pikës së përbashkët kufitare Xhepishte-Trebishtë”, tha ai.
Ministri i Punëve të Brendshme Spasovski kishte një mesazh për komunitetin maqedonas në Shqipëri: “Ne dëgjojmë zërin e të gjithëve, të gjithë janë të rëndësishëm!”.
Më poshtë intervista e plotë:
– I nderuari ministër, fillimisht më lejoni t’ju falënderoj për këtë intervistë ekskluzive për Argumentum.al. Javen e kaluar për 2 ditë Ju vizituat Tiranën në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe Drejtësisë BE-Ballkani Perëndimor. Cilat janë sfidat me të cilat përballet Ballkani Perëndimor në përgjithësi dhe Maqedonia e Veriut në veçanti në lidhje me sigurinë?
Z. Oliver Spasovski: Jetojmë në një botë ndryshimesh të shpejta, ku zhvillimet gjeopolitike globale, krizat botërore reflektojnë në mënyrë të pashmangshme në jetën tonë të përditshme, duke diktuar aktivitetet tona të ardhshme për t’u përballur me to. Këtu para së gjithash do të përmendja lëvizjet migratore në rrugën Perëndimore-Ballkanike, si dhe ndikimin e agresionit rus në Ukrainë. Vëzhgimet analitike të FRONTEX tregojnë se presioni i migracionit në rajonin e Ballkanit Perëndimor gjatë vitit 2022 është rritur, veçanërisht në kufijtë veriorë në rajon me Serbinë dhe në Austri. Gjatë vitit 2022, mbi 178,000 kalime të paligjshme të emigrantëve në dhe ndërmjet pikave kufitare janë raportuar nga vendet përgjatë rrugës së Ballkanit Perëndimor, që është 75% më shumë se e njëjta periudhë e vitit 2021.
Për shkak të rritjes së përpjekjeve të migrantëve të parregullt për të hyrë në BE në vitin 2022 nëpërmjet rrugës së migracionit të Ballkanit Perëndimor, ne ramë dakord në këtë Forum në Tiranë që menaxhimi i migracionit është një sfidë e përbashkët, por edhe një përgjegjësi e përbashkët që duhet zgjidhur me një partneritet të ngushtë mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor. Ajo që theksova në Forum, duke marrë parasysh përvojën tonë, është se aftësia dhe kapaciteti i menaxhimit të kufijve të Turqisë dhe Greqisë, si vende në territoret e të cilave janë vendosur një numër i madh emigrantësh, luan një rol të rëndësishëm si për Mesdheun Lindor ashtu edhe për rrugën Perëndimore – Ballkan.
Sipas vëzhgimeve analitike, presioni i migracionit në rajonin e Ballkanit Perëndimor gjatë vitit 2022 është rritur, veçanërisht në kufijtë veriorë në rajonin me Serbinë dhe në Austri. Në Maqedoninë e Veriut, këtë vit shënojmë një rritje të lehtë prej 7% të tentativave për të kaluar ilegalisht jashtë vendit, ndryshe nga viti i kaluar, por edhe një rënie prej 27%, krahasuar me vitin 2020.
Forcimi i monitorimit të tendencave përgjatë rrugës dhe menaxhimit të kufirit, duke përfshirë përdorimin e pranisë dhe mandatit të Frontex-it në rajon do të kontribuojë në uljen e këtij presioni. Republika e Maqedonisë së Veriut tashmë ka nënshkruar Marrëveshjen e Statusit me Frontex-in, ndërsa vendet e tjera partnere, si Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi dhe Serbia, pritet të negociojnë dhe ta përfundojnë këtë marrëveshje sa më shpejt që të jetë e mundur. Në Forum u theksua gjithashtu nevoja për harmonizimin e shpejtë të politikës së vizave të vendeve të Ballkanit Perëndimor me politikën e vizave të BE-së, ndërsa angazhimin specifik të Serbisë për t’i dhënë fund disa regjimeve pa viza deri në fund të vitit 2022 dhe hapi i parë që bëri në këtë drejtim u mirëprit. Lidhur me vendin tonë, dua të theksoj se vizat për qëndrim të shkurtër janë hequr në mënyrë të njëanshme për shtetasit e vendeve të treta, të cilët janë shtetas me leje qëndrimi të përhershme ose të përkohshme të lëshuar nga një shtet anëtar i BE-së/Shengenit, si dhe për shtetasit e vendeve të treta që kanë viza të vlefshme me shumë hyrje për Shtetet e Bashkuara, Kanada dhe Mbretërinë e Bashkuar.
Partneriteti i ri Operacional Rajonal për Luftimin e Kontrabandës për forcimin e zbatimit të ligjit dhe bashkëpunimit gjyqësor kundër rrjeteve kriminale të kontrabandës dhe rritjen e kapaciteteve të menaxhimit të kufijve në Ballkanin Perëndimor, i cili, me mbështetjen e fondeve të BE-së, do të forcojë më tej bashkëpunimin përmes hetimeve të përbashkëta, shkëmbimit më të fortë të informacionit. Trajnimi i përbashkët për zbatimin e ligjit dhe gjyqësor dhe ngritja e kapaciteteve u mirëprit në drejtim të përpjekjeve të përforcuara për të luftuar kontrabandimin e migrantëve, ku Republika e Maqedonisë së Veriut shënoi një rritje prej gati 100% të rasteve të zbuluara të kontrabandës, d.m.th. më shumë se dyfish e gjysmë në numrin e migrantëve të kontrabanduar.
Në lidhje me sfidat e tjera, nevoja për krijimin e një mekanizmi efikas për kthimin e migrantëve, vullnetarisht dhe me forcë, në vendet e origjinës, u vendos si një nga parakushtet kryesore për menaxhimin efikas të migracionit të paligjshëm.
Meqenëse pamundësia e kthimit është kryesisht rezultat i mungesës së marrëveshjeve të ripranimit të nënshkruara me vendet përkatëse të origjinës, por edhe e pamundësisë për të vërtetuar identitetin e tyre, pra për të kryer kontrolle të duhura me shërbimet kompetente në vendet e tyre. Dhe në atë pjesë, mbështetja nga BE-ja do të jetë e nevojshme për të gjithë rajonin.
– Vlerësimi i bërë në raportin e progresit të vendit për vitin 2022 nga KE, theksoi se është arritur progres shumë më i mirë në harmonizim të plotë me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së. Megjithatë, si është gjendja e sigurisë brenda kufijve të Maqedonisë së Veriut?
Po, në Raportin e Progresit të KE-së, në seksionin e Kapitullit 24 – Drejtësia, Liria dhe Siguria, bartës i të cilit është Ministria e Brendshme, njësoj si në raportin e mëparshëm, vërehet përparim, veçanërisht në zbatimi i Planit të Përbashkët të Veprimit për luftën kundër terrorizmit, në luftën kundër trafikut të drogës, në miratimin e dokumenteve strategjike në fushën e menaxhimit të kufirit dhe migracionit, është shënuar progres edhe në përmirësimin e kapaciteteve për hetime financiare, si dhe në bashkëpunimin ndërkombëtar policor.
Për sa i përket situatës së sigurisë në kufijtë shtetërorë, aktualisht është përgjithësisht e favorshme dhe stabile, por duke pasur parasysh se të gjitha zhvillimet globale dhe proceset rajonale kanë ndikim në Maqedoninë e Veriut, sfidat kryesore mbeten kalimi i paligjshëm, kontrabandimi i migrantëve dhe lëvizjet dytësore të migrantëve ndërkohë që nuk janë regjistruar kërcënime më serioze për rendin dhe paqen publike dhe shëndetin publik si pasojë e krizës së emigrantëve.
Në këtë kontekst flasin edhe shifrat. Në dhjetë muajt e parë janë parandaluar 22,806 tentativa për të kaluar ilegalisht kufijtë, ose gati pesë mijë tentativa më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Shumica e këtyre tentativave për kalim të paligjshëm, në fakt, si në vitet e kaluara, u parandaluan në kufirin jugor me Republikën e Greqisë – 20,858. Në këtë kufi është shënuar një rritje prej gati 30% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Aktivitetet e ndërmarra për parandalimin e aktiviteteve kriminale lidhur me kontrabandën e migrantëve kanë rezultuar në zbulimin e 89 rasteve të kontrabandimit të 1328 migrantëve. Një nga parakushtet kryesore për menaxhimin efektiv të kufijve dhe migrimeve është bashkëpunimi efektiv ndërkombëtar. Besoj se Republika e Maqedonisë së Veriut është shembulli më adekuat për këtë në rajon. Gjegjësisht, që nga dhjetori i vitit 2015 në kufirin jugor është zbatuar në vazhdimësi operacioni i përbashkët ndërkombëtar me ndihmën e IOM-it, në të cilin ka policë të huaj nga 8 vende evropiane, 7 prej të cilave janë anëtare të BE-së (Austri, Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria, Polonia, Sllovenia, Kroacia dhe – Serbia) me një numër maksimal deri në 160 oficerë policie në të njëjtën kohë dhe e cila, që nga marsi 2016, është mbështetur edhe nga Komisioni Evropian. Dhe siç e përmenda tashmë, së fundmi ne nënshkruam Marrëveshjen me Frontex.
– Gjatë vizitës së Presidentes së KE-së Ursula von der Leyen në Shkup, Bashkimi Evropian dhe Maqedonia e Veriut nënshkruan marrëveshje për bashkëpunim operacional në menaxhimin e kufijve me Frontex. Çfarë ofron konkretisht kjo marrëveshje për Maqedoninë e Veriut dhe sa e rëndësishme është ajo për Bashkimin Evropian dhe Maqedoninë e Veriut?
Edhe një herë, dëshiroj të shpreh kënaqësinë time për Marrëveshjen ndërmjet Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Bashkimit Evropian për aktivitetet operative të kryera nga Agjencia Evropiane e Rojës Kufitare dhe Bregdetare në Republikën e Maqedonisë së Veriut, të cilën e nënshkruam së bashku me Komisionerin Evropian. Johansson më 26 tetor, gjatë vizitës së Presidentit të Komisionit Evropian, Von der Leyen në vendin tonë. Vetë nënshkrimi i Marrëveshjes, përveç vlerës së saj historike, ka edhe një rëndësi të madhe sigurie për ne, sepse në partneritet me Bashkimin Evropian do të ofrojmë zgjidhje të qëndrueshme, të përhershme në trajtimin e migracionit të paligjshëm dhe krimit ndërkufitar dhe në këtë mënyrë. kufij më të sigurt dhe siguri më të madhe për qytetarët tanë dhe qytetarët e Unionit.
Ose më në detaje, me nënshkrimin e Marrëveshjes me Bashkimin Evropian, është krijuar një kornizë ligjore për dislokimin e ekipeve të menaxhimit të kufirit të Gardës Evropiane Kufitare dhe Bregdetare në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe kjo do të kontribuojë në menaxhimin dhe trajtimin efikas me sfidat e migracionit dhe kërcënimet e mundshme në të ardhmen, dhe në këtë mënyrë edhe drejt përballjes me krimet e rënda me dimension ndërkufitar. Në të njëjtën kohë, kjo marrëveshje do të kontribuojë për kufij më të sigurtë, kontroll më të mirë të kufijve dhe rrjedhimisht siguri më të madhe për qytetarët tanë. Ai do të mundësojë dislokimin e shpejtë të personelit dhe pajisjeve të FRONTEX ose të oficerëve të policisë së huaj në pikat kritike kufitare dhe në rastet e përkeqësimit të papritur dhe të shpejtë të situatës, do të ofronte mundësi për shkëmbim të sigurt dhe të vazhdueshëm të informacionit dhe të dhënave, duke përfshirë njohuritë operacionale, të dhëna të inteligjencës, produkte video dhe mbikqyrje ajrore, imazhe satelitore dhe të ngjashme.
Më duhet të përmend se Republika e Maqedonisë së Veriut edhe në të kaluarën ka bashkëpunuar ngushtë me Unionin në menaxhimin e flukseve migratore dhe në parandalimin e imigrimit të paligjshëm dhe krimit ndërkufitar, dhe bashkëpunimi me Frontex ka filluar në vitin 2009 në bazë të punës Marrëveshje për vendosjen e bashkëpunimit operativ, duke kontribuar në mënyrë të konsiderueshme në forcimin e kapaciteteve operative të policisë kufitare të Republikës së Maqedonisë së Veriut, por kjo marrëveshje hap dyert për bashkëpunim më të thellë dhe më intensiv me shtetet anëtare të Bashkimit Evropian. Së fundi, kjo marrëveshje është një shprehje e angazhimit të përbashkët për të përcaktuar zgjidhje të qëndrueshme dhe të përhershme në trajtimin e migracionit të paligjshëm dhe krimit ndërkufitar.
– Maqedonia e Veriut duket se ka bërë progres në drejtim të forcimit të sundimit të ligjit në vitet e fundit. Sa e vështirë është të përballesh me korrupsionin, sidomos kur ai shtrihet në nivelin më të lartë të një shteti?
Nga aspekti i forcimit të sundimit të ligjit në sferën e sigurisë, në periudhën e kaluar kanë shënuar dy procese reformuese – vendosja e modelit të ri kombëtar për përgjimin e komunikimeve dhe në përgjithësi reformimi i shërbimeve të inteligjencës. Këto reforma kishin për qëllim krijimin e institucioneve profesionale, të pavarura dhe të përgjegjshme, demokratizimin e shoqërisë dhe në këtë mënyrë krijimin e garancive për respektimin e lirive dhe të drejtave themelore të njeriut. Krahas vullnetit politik të shprehur fuqishëm për përmbushjen e plotë të rekomandimeve të BE-së, një motiv i fortë për reformat ishte rivendosja e besimit tek institucionet shtetërore, besimi se shteti vepron në përputhje me ligjin dhe në përputhje me standardet e larta etike dhe profesionale.
Parë nga këndvështrimi i sotëm, dy reformat më të mëdha – përgjimi i komunikimeve dhe reforma e shërbimeve inteligjente ia kanë arritur qëllimit. Agjencia e Sigurisë Kombëtare ekziston si një organ shtetëror më vete, i ndërtuar sipas standardeve të NATO-s dhe gjithashtu funksionimi i OTA ka tejkaluar numrin e madh të kundërshtimeve dhe mangësive që çuan në shkelje masive të të drejtave të njeriut.
Si nisma reformuese që kontribuan në një kontroll më të madh mbi punën e policisë, do të përmendja themelimin e Mekanizmit të Kontrollit të Jashtëm, i cili përbëhet nga dy komponentë: Departamenti i posaçëm në kuadër të Prokurorisë Publike Themelore për ndjekjen e krimit të organizuar dhe korrupsionit dhe atë të jashtëm. Mekanizmi i kontrollit civil pranë Avokatit të Popullit.
Dhe për sa i përket rezultateve të Ministrisë së Brendshme, nëse vitin e kaluar e kemi mbyllur me 50% rritje të zbulimit të krimeve që lidhen me korrupsionin, këtë vit po vazhdojmë me të njëjtin ritëm. Aktivitetet në këtë zonë janë intensifikuar në mënyrë të koordinuar dhe të synuar, kështu që këtë vit janë zbuluar 87 vepra penale me elemente korruptive, për të cilat janë raportuar 117 autorë, duke shkaktuar dëme materiale mbi 2.4 milionë euro.
– Agresioni ushtarak rus kundër Ukrainës solli pasiguri në Evropë dhe në Ballkan. Duke pasur parasysh forumin BE-Ballkani Perëndimor në Tiranë, a mund të përmendni, ju lutem, cilat janë masat që po ndërmerr Maqedonia e Veriut në luftën kundër terrorizmit dhe kërcënimeve kibernetike? Në fakt, Shqipëria po përjeton një përvojë të hidhur në lidhje me sulmet kibernetike…
Tashmë të gjithë e kuptojnë se sa e rëndësishme është krijimi i një sistemi rezistent ndaj krimit kibernetik, sepse vitet e fundit kërcënimet kibernetike janë ndër më të rëndësishmet dhe për këto arsye me të drejtë trajtohen si pjesë përbërëse e sigurisë kombëtare dhe ndërkombëtare. Sektorët e mbrojtjes dhe sigurisë janë gjithnjë e më shumë të varur nga funksionaliteti i sistemeve të TIK-ut. Sulmet e hakerëve në sistemet kryesore kompjuterike në fakt mund të shkaktojnë edhe më shumë dëme sesa sulmet klasike ushtarake.
Në periudhën e kaluar në Republikën e Maqedonisë së Veriut ka pasur disa tentativa për të sulmuar Ministrinë e Arsimit, Ministrinë e Bujqësisë, tentativa që duan të shemben të gjithë sistemin. U sulmuan vetëm faqet e internetit, por jo të dhënat, sepse ekziston një sistem që nënkupton mbrojtje. Nga pikëpamja e MPB-së, në rubrikën e raporteve janë dy elemente – njëri është sulm ndaj sistemeve që kanë institucionet dhe i dyti kallëzime nga qytetarët për vepra të ndryshme kriminale të kryera në mënyrë elektronike.
Aty ku merren të dhëna specifike, adresa IP, të dhëna të rrjeteve sociale, aty ku mund të bëhet një tarifë e përshtatshme, është sjellë. Por diku nuk mundet, as përmes përfshirjes së ndihmës juridike ndërkombëtare.
Në fushën e përmirësimit të rregullimit ligjor është bërë shumë gjatë viteve të fundit. Në Republikën e Maqedonisë së Veriut zbatohet Strategjia Kombëtare e Sigurisë Kibernetike 2018-2022, e cila është zhvilluar në përputhje me Strategjinë e BE-së për siguri kibernetike dhe politikën dhe angazhimin e NATO-s për siguri kibernetike – për të siguruar një mjedis dixhital të sigurt, të besueshëm dhe elastik, në dobi të qytetarëve, bizneseve dhe administratës publike. Gjithashtu, është themeluar Këshilli Nacional për Siguri Kibernetike, sipas standardeve më të fundit të NATO-s, i përbërë nga anëtarë nga disa institucione relevante në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Duke e njohur domosdoshmërinë e mbrojtjes së sistemeve vitale sipas standardeve evropiane, Maqedonia e Veriut aktualisht është duke hartuar Ligjin për Infrastrukturën Kritike, i cili duhet të vendosë themelet e një sistemi që do të bashkojë të gjitha palët e interesuara, duke përfshirë edhe sektorin privat.
Krahas rregullores, rëndësi të madhe është edhe projekti kapital në drejtim të ndërtimit të infrastrukturës digjitale me qendër moderne të TIK-ut, e cila është ndërtuar në Prilep sipas të gjitha standardeve të sigurisë. E financuar me 3.25 milionë euro ndihmë të para-anëtarësimit nga fondet IPA të BE-së, si dhe me 150,000 euro nga Ministria e Brendshme, Qendra është një rezervë (bazë e të dhënave rezervë) për sistemet kyçe, vitale të informacionit në vend dhe do të garantojë se do të funksionojnë nëse për ndonjë arsye rrezikohet funksionimi i sistemit parësor të informacionit dhe do të ruajnë të dhënat në rast fatkeqësish natyrore ose të shkaktuara nga njeriu. Përveç Ministrisë së Brendshme, Qendra e Rimëkëmbjes nga Fatkeqësitë aktualisht përdoret edhe nga disa institucione të tjera shtetërore dhe jemi të hapur për bashkëpunim me të gjitha subjektet e tjera.
– Cilat janë sfidat e sigurisë kufitare në Maqedoninë e Veriut përveç refugjatëve?
Në kuadër të kësaj çështjeje, do t’i kthehesha Forumit në Tiranë, ku diskutuam efektet e agresionit ushtarak rus në Ukrainë dhe pasojat e tij në krim, përfshirë krimin ndërkufitar. Edhe pse në Maqedoninë e Veriut kjo situatë nuk reflekton drejtpërdrejt situatën me krimin e organizuar dhe të rëndë, duke marrë parasysh se numri i refugjatëve ukrainas dhe familjeve që kanë kërkuar strehim në vendin tonë është ende i vogël, ndryshe nga vendet fqinje të Ukrainës. mbi të gjitha vendet anëtare të BE-së, megjithatë, nga lufta në Ukrainë, ndjehen kryesisht efektet dytësore, pra pasojat indirekte për rajonin. Domethënë, krimi i organizuar dhe të gjitha format e tij janë mjaft fleksibël dhe dinamikë, ndaj u përshtatën shpejt me zhvillimet e reja që lidhen me agresionin rus.
Në këtë kuadër janë konstatuar kontrabandë me armë, mallra të akcizës, keqpërdorim të dokumenteve ukrainase (origjinale apo false) në lidhje me kontrabandën e emigrantëve dhe tregtinë e paligjshme të drogës. Për më tepër, trafikimi i qenieve njerëzore me qëllim të shfrytëzimit seksual, duke synuar refugjatët nga Ukraina, përfaqëson një rrezik kyç të parashikueshëm për t’u ditur. Në këtë drejtim, ne vazhdimisht po forcojmë kapacitetet për luftë kundër trafikimit të qenieve njerëzore, me ç’rast do të theksoja krijimin e Ekipit të ri Operacional për identifikimin e viktimave të trafikimit me qenie njerëzore, i përbërë nga përfaqësues të institucioneve shtetërore dhe sektorit joqeveritar.
Po ashtu, një potencial kërcënues për rajonin është qarkullimi i sasive të mëdha të armëve, gjë që jep mundësinë e marrjes më të lehtë të armëve dhe lëndëve plasëse në rrugë të paligjshme, gjë që flet për nevojën e një përpjekjeje më të gjerë të kontrollit ndërkombëtar. Ndryshe, në kuadër të tregtisë ilegale të armëve, në Republikën e Maqedonisë së Veriut këtë vit janë zbuluar 142 vepra penale, për të cilat janë paraqitur penalisht gjithsej 145 kryes, që paraqet rritje prej 10% në krahasim me vitin e kaluar.
Por ajo që dua të përmend gjithashtu është lufta e pakompromis kundër trafikut të drogës në këto zona. Vetëm gjatë këtij viti kemi kapur shtatë transporte ndërkombëtare të marijuanës në linjat e mëposhtme: Shqipëri-Maqedonia e Veriut-Greqi (tre konfiskime), Shqipëri-Maqedonia e Veriut-Turqi, Shqipëri-Maqedonia e Veriut-Bullgari, Shqipëri-Maqedonia e Veriut dhe Kosovë-Maqedonia e Veriut. -Turqia, si dhe një transport ndërkombëtar i kokainës në linjën Holandë-Maqedoni dhe i prekursorit R-2-R fenilacetonit, i cili është pararendësi kryesor për marrjen e stimuluesve të llojit amfetamine, në linjën Kinë-Turqi-Maqedoni e Veriut. Në vitin 2022 vërehet edhe një rritje e shtypjes së grupeve kriminale, pra në vitin 2022 janë shtypur 10 grupe kriminale, 190,7 kilogramë marihuanë, 15,452 kërcell kanabis sativa, 2,500 mililitra anhidride tonik dhe mbi 20 u sekuestruan. Krahas kësaj, u ndalua një grup që kishte instaluar një laborator ilegal për prodhimin e drogave sintetike amfetamine, metamfetamine dhe ekstazi në territorin e Republikës së Bullgarisë dhe më pas shiste drogat sintetike të prodhuara ilegalisht në territorin e Bullgarisë dhe transportonte një pjesë. e saj në Maqedoninë e Veriut për shitje të mëtejshme.
–A ka një koordinim mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut për mbrojtjen e kufijve jo vetëm nga kalimi i paligjshëm i refugjatëve, por edhe kundër krimit të organizuar, trafikut të qenieve njerëzore, drogës etj.?
Bashkëpunimi ndërkufitar me të gjitha vendet fqinje është në nivel shumë të lartë. Besoj se të gjithë ne nga rajoni jemi plotësisht të vetëdijshëm se bashkëpunimi ynë i ndërsjellë është i domosdoshëm për t’u marrë me të gjitha format e krimit ndërkufitar, nga tentativat e paligjshme për të kaluar kufijtë e deri te shtypja e kontrabandës së emigrantëve, por edhe në fushën e krimeve serioze. forma të krimit, si trafikimi i qenieve njerëzore, parandalimi i kontrabandës së drogës dhe armëve, etj., për të cilat fola më herët. Në veçanti, bashkëpunimi policor ndërkufitar me Republikën e Shqipërisë është i shkëlqyer, zhvillohet në të gjitha format, kemi patrulla të përziera dhe takime të rregullta në të tre nivelet. Natyrisht, shkëmbimi i informacionit përmes qendrës së kontaktit të përbashkët për bashkëpunim policor Qafthanë funksionon sipas dinamikës së planifikuar dhe nevojave specifike, si dhe pikës së përbashkët kufitare Xhepishte-Trebishtë.
Më duhet të përmend edhe pjesëmarrjen e përbashkët në shumë projekte rajonale, të cilat, ndër të tjera, i shërbejnë shkëmbimit të njohurive dhe përvojave të shërbimeve policore, dhe në këtë drejtim edhe trajnimet e përbashkëta të punonjësve të policisë nga të dy vendet, të gjitha me synimi i gatishmërisë më të mirë dhe efikasitetit më të madh në trajtimin e të gjitha formave të krimit.
– Z. Ministër, si e vlerësoni ecurinë e nismës për Ballkanin e Hapur tani që Procesi i Berlinit është rikthyer? Kujtoj se në Samitin e Berlinit më 3 nëntor u nënshkruan disa marrëveshje konkrete mes 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor. A po shmanget nisma e Ballkanit të Hapur?
Pikërisht, në kuadër të samitit të fundit të Procesit të Berlinit, liderët e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor nënshkruan tre marrëveshje rajonale të lëvizshmërisë. Marrëveshjet i referohen njohjes reciproke të kualifikimeve të arsimit të lartë në vendet e Ballkanit Perëndimor, njohjes reciproke të kualifikimeve të arsimit të lartë për doktorët e mjekësisë, stomatologjisë dhe arkitektëve, si dhe lirinë e lëvizjes me karta identiteti në Ballkanin Perëndimor. Nënshkrimi i këtyre marrëveshjeve ndërkombëtare duhet të forcojë bashkëpunimin ndërmjet Maqedonisë, Shqipërisë, Serbisë, BeH, Malit të Zi dhe Kosovës në fushën e proceseve reformuese, tregjeve të përbashkëta, njohjes reciproke të kualifikimeve profesionale, lëvizjes së lirë të njerëzve dhe mallrave dhe duhet të kontribuojë në një rajon të përshpejtuar. rritjes dhe zhvillimit ekonomik.
Këtu dua të përmend se përfitimet e të njëjtave marrëveshje tashmë janë përcaktuar dhe aplikuar në masë të madhe në formën e marrëveshjeve në kuadër të Ballkanit të Hapur, që është një tjetër dëshmi se Ballkani i Hapur dhe Procesi i Berlinit janë procese plotësuese që plotësojnë njëri-tjetrin dhe synojnë avancimin e bashkëpunimit ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor, pra krijimin e një tregu të përbashkët të Ballkanit Perëndimor, me synimin për një lidhje më të mirë me atë evropian.
Prandaj besoj se të dyja iniciativat duhet të vazhdojnë të ekzistojnë, të zhvillohen dhe të iniciojnë sa më shumë iniciativa për bashkëpunim rajonal, sepse kjo është nevoja e qytetarëve të rajonit. Ballkani Perëndimor është një rajon me potencial të pashtershëm, ndaj të gjitha nismat dashamirëse rajonale janë të mirëseardhura, duke përfshirë si një potencial serioz dhe kontribut shtesë për zhvendosjet historike përpara në mjedisin socio-politik të rajonit. Në fund të fundit, si Ballkani i Hapur ashtu edhe Procesi i Berlinit përfaqësojnë angazhime për një rajon të qëndrueshëm, për sundimin e paqes, për bashkëpunimin dhe zhvillimin ekonomik dhe një iniciativë indigjene për evropianizimin e rajonit, me synimin e vetëm dhe të vetëm perëndimor. Ballkani duke u bërë pjesë e Bashkimit Evropian, tashmë është një çështje strategjike dhe e sigurisë.
– Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, përveçse janë vende fqinje, janë të lidhura ngushtë me njëra-tjetrën për shkak të popullsisë shqiptaro-maqedonase që jeton në të dy vendet. A ka mbështetje konkrete nga Shkupi zyrtar për komunitetin maqedonas në Shqipëri? Cili është mesazhi juaj për minoritetin maqedonas por edhe për bashkatdhetarët tanë?
“Dëgjojmë zërin e të gjithëve, të gjithë janë të rëndësishëm!”, do të ishte mesazhi për komunitetin maqedonas në Shqipëri. Ne jemi të detyruar të kujdesemi për ta, sepse ata janë promotorë aktivë të vendit nga vijnë, strumbullarë në mbrojtjen dhe promovimin e veçantisë etnike, kulturore dhe gjuhësore. Është një mesazh i drejtuar për të gjithë bashkatdhetarët tanë që jetojnë dhe punojnë në vende të tjera, kështu që unë tashmë kam krijuar një praktikë të takimit të rregullt me mërgimtarët tanë gjatë qëndrimeve të mia të punës jashtë vendit. Qëllimi i takimeve të tilla është inicimi dhe përshpejtimi i aktiviteteve tashmë të filluara për përmirësimin e kushteve të qytetarëve tanë në vendet ku ata jetojnë.
Natyrisht, gjatë vizitës sime të punës në Shqipëri, në ambientet e Ambasadës së Republikës së Maqedonisë së Veriut në Tiranë, pata një takim me përfaqësues të disa shoqatave të komunitetit maqedonas në Republikën e Shqipërisë që jetojnë në zonat kufitare dhe së bashku. me kryetarin e Aleancës Maqedonase për Integrime Evropiane Vasil Sterjovski, prezantuan idetë dhe mendimet e tyre, ndër të cilat komuniteti maqedonas në Golobërdo shprehu interesim për gjetjen e mënyrës për zgjatjen e orarit të punës në pikën kufitare Xhepishte- Trebishtë, gjë që do të përmirësonte shumë jetën dhe kushtet e popullatës lokale.
Ne si Qeveri ndajmë fonde për bursa për studime në Maqedoninë e Veriut, të cilat përfaqësojnë mbështetje konkrete për ta, janë duke u zhvilluar disa projekte për përmirësimin e kushteve të jetesës në zonat kufitare dhe është duke u përgatitur një plan veprimi, si mundet Maqedonia e Veriut dhe institucionet e saj. projekte specifike ndihmojnë maqedonasit në Shqipëri, për të zgjeruar bashkëpunimin ndërmjet njësive vendore në të dy anët e kufirit dhe për të nxitur bashkëpunimin ekonomik dhe kulturor.
Qendra Kulturore dhe Informative Maqedonase u hap vitin e kaluar në Tiranë, si vend për inicimin e ideve të reja për aktivitete të shumta reciproke në fushën e kulturës dhe artit, përkatësisht në veprimtarinë muzikore, dramatike, letrare dhe botuese. , por edhe një hapësirë ku do të promovohet kultura, tradita dhe arti maqedonas në Republikën fqinje të Shqipërisë, një urë lidhëse mes Lindjes dhe Perëndimit, e ndërtuar për njohjen dhe bashkëpunimin e dy vendeve të pasura kulturalisht evropiane drejt një shtëpie të përbashkët – Bashkimi Europian. Kjo qendër paraqet edhe një mundësi të shkëlqyer për informim në kohë dhe origjinal të qytetarëve për trendet aktuale kulturore në vendin tonë.
Gjatë takimit me përfaqësuesit e shoqatave maqedonase në Shqipëri, u diskutua edhe për mundësitë e hapura nga nisma e Ballkanit të Hapur, si në sferën e hapjes së pikave kufitare të reja apo rivitalizimit ekzistues, ashtu edhe në përgjithësi në fushën e lëvizjes së lirë të njerëzve, mallrave dhe shërbimeve, si dhe njoftova seancën e përbashkët të Qeverive të Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Republikës së Shqipërisë, e cila do të mbahet në mes të këtij muaji në Shkup, e cila paraqet një mundësi për të inicuar zgjidhje për sfidat e komunitetit maqedonas në Shqipëri.
Faliminderit!
© 2022 Argumentum
