Presidenti rus Vladimir Putin tha të shtunën se homologu i tij bjellorus nuk ishte këshilluar me të, përpara se të ngrinte si mundësi, ndërprerjen e furnizimit me gaz natyror të Evropës. Ai shtoi se një lëvizje e tillë do të dëmtonte lidhjet mes Moskës dhe Minskut.
Presidenti i Bjellorusisë Aleksandër Lukashenko kërcënoi të enjten se do të hakmerret kundër çdo sanksioni të ri të Bashkimit Evropian ndaj vendit të tij lidhur me çështjen emigrantëve të bllokur në kufi me Poloninë. Ai sugjeroi se mund të ndalojë transportimin tranzit të gazit rus dhe mallrave të tjera nëpërmjet Bjellorusisë.
Paralajmërimi i tij ndikoi në një rritje të përkohshme të çmimit të gazit në Evropë, e cila siguron rreth një të tretën e sasisë së gazit nga Rusia, përfshirë dhe përmes tubacionit Yamal-Europë, i cili kalon përmes Bjellorusisë, në Poloni dhe Gjermani.
Seksioni bjellorus i tubacionit Yamal-Evropë është në pronësi të kompanisë shtetërore ruse, Gazprom.
“Kohët e fundit kam folur me (Lukashenkon) dy herë dhe ai nuk ma përmendi këtë gjë asnjëherë dhe nuk e la as të kuptohet”, tha zoti Putin në një intervistë për televizionin shtetëror. Këto janë komentet e tij të para publike lidhur me kërcënimin që ka bërë presidenti bjellorus.
“Sigurisht në teori, Lukashenko si president i një vendi tranzit mund të urdhërojë që furnizimet tona (gazit) të ndërpriten. Por kjo do të nënkuptonte një shkelje të kontratës sonë të tranzitit të gazit dhe shpresoj që kjo nuk do të ndodhë“, shtoi zoti Putin.
Prej vitesh, Rusia ka qenë aleati më i afërt i Bjellorusisë, duke ndihmuar me gjithçka, nga sigurimi i parave të thata, tek furnizimi me energji me çmim të lirë tek ndihma ushtarake. Komentet e zotit Lukashenkos vijnë në një kohë të ndjeshme për eksportet e energjisë ruse drejt Evropës.
Analistët thonë se komentet e zoti Lukashenko për gazin ka të ngjarë të kenë venë në provë durimin e zotit Putinit ndërsa furnizimi me gaz nga Rusia ndodhet tashmë në qendër të debatit të nxehtë me Evropën.
Çmimet evropiane të gazit e për rrjedhojë, faturat e energjisë janë në rritje këtë vit, çka u nxit pas rimëkëmbjes nga pandemia duke shkaktuar një rritje të kërkesës, e duke i detyruar klientët nga Evropa në Azi, të garojnë mes tyre për të siguruar sa më shumë furnizime.
Disa politikanë evropianë kanë akuzuar Moskën se nuk ka bërë aq sa duhet për të ulur çmimet.
Komisioni Evropian tha të premten se nëse zoti Lukashenko do t’i çonte deri në fund kërcënimet e tij, kjo do të dëmtonte më tej furnizimin e gazit.
Gjatë intervistës të së shtunës, zoti Putin tha se nëse Bjellorusia do të ndërpresë furnizimet, kjo do të shkaktonte dëme të mëdha në sektorin energjetik evropian dhe nuk do të ndihmonte në zhvillimin e marrëdhënieve të Rusisë me Bjellorusinë si një vend tranzit.
Rusia, e cila këtë javë ka nisur të rrisë sasinë e gazit që po dërgon me synimin për të rimbushur depozitat e saj në Evropë përpara sezonit të dimrit, ka thënë se sasia do të shtohet sapo gazsjellësi i saj i sapondërtuar “Nord Stream 2” të marrë dritën jeshile nga Gjermania.
“Nord Stream 2” është një tjetër gazsjellës rus i projektuar për të anashkaluar vendet tranzit, veçanërisht Ukrainën.
Kremlini e quan gazsjellësin një “projekt thjesht komercial” dhe ka mohuar në mënyrë të prerë se pas tij fshihen çështje politike.
