Ekskluzivisht për ARGUMENTUM
Nga Marjana DODA
Parlamenti i Maqedonisë së Veriut sot (4 gusht) do të mbajë seancën e konstituimit dhe të betimit të deputetëve të rinj të dalë nga zgjedhjet e 15 korrikut.
Kuvendi i Maqedonisë së Veriut numëron 120 vende deputetësh. Sipas Kushtetutës, mandati për formimin e qeverisë së re i jepet atij kandidatit apo partisë që ka fituar shumicën e votave. Ai mund të formojë qeverinë e re nëse arrin të sigurojë shumicë parlamentare prej 61 deputetësh.
LSDM-ja ne koalicion parazgjedhor me Partine shqiptare “Besa” ka fituar 46 ulëse në Kuvend, VMRO DPMNE-ja 44, BDI-ja 15, Koalicioni Aleanca-Alternativa 12, E majta 2 dhe PDSH-ja 1 ulëse. Bisedimet për koalicionin pritet të vijojnë deri më 14 gusht.
Kujtojmë se mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Republikën e Maqedonisë Veriore në vitin 2020 erdhi pasi nuk mori një vendim pozitiv për të filluar negociatat e anëtarësimit me Bashkimin Evropian. Një ditë pasi këshilli ministror i Bashkimit Evropian u takua në Luksemburg në tetor 2019 dhe Samiti i Brukselit të krerëve të shteteve dhe qeverive, nuk u arrit asnjë marrëveshje për hapjen e negociatave me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, kryeministri Zoran Zaev sikundër u kishte premtuar qytetarve maqedonas dha doreheqjen si kryeminister dhe shpalli zgjedhje të parakohshme parlamentare .
***
Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Maqedoninë e Veriut të mbajtura më 15 korrik 2020 nxorën një fitues të vërtetë, Shqiptarët. Një fitore historike e partive politike shqiptare të cilat arritën të fitojnë 32 mandate në Kuvend.
Ndërkohë që ky sukses trumbetohet me të madhe, vlen të theksohet se këta 32 deputet shqiptarë do të jenë kundër dhe përballë njëri-tjetrit në Kuvendin maqedonas.
Partia “veterane”, Bashkimi Demokratik për Integrim, më në krye Ali Ahmetin e cila ka 18 vite që udhëheq shqiptaret edhe kësaj here ka arritur ta mbaje numrin një duke fituar 15 mandate.
Pas saj me 12 deputet renditet koalicioni Aleanca për Shqiptarët dhe Alternativa, të cilën e kryeson Zijadin Sela. Ndërkohë, katër ulëse në kuvend ka fituar edhe Lëvizja Besa, që hyri në koalicion me LSDM-në. Një deputet ka fituar edhe Partia Demokratike Shqiptare, që udhëhiqet nga Menduh Thaci.
Një fitore historike por njëkohësisht një fitore e anatemuar mes shqiptarësh. Përmendim këtu protesten e koalicionit Aleanca për Shqiptarët – Alternativa me lideret e tyre Ziadin Sela e Afrim Gashi te cilët marshuan rrugëve të Shkupit dhe drejt institucioneve qëndrore shtetërore në shenjë proteste për vjedhjen e votës shqiptare nga BDI në zgjedhjet e 15 korrikut.
Por nuk është vetëm kjo përplasja mes tyre.
Ali Ahmeti doli me një kartë të vetme përballë elektoratit shqiptar ”Eshtë koha për Kryeministrin e parë shqiptarë”.
Një kartë nacionaliste e cila përdoret shpesh sa herë liderit politik shqiptarë nuk kanë çfarë tu ofrojnë tjetër. Ose me saktë: Kur kredibiliteti i tyre përballë popullit është zero .
Kreu i Aleancës për Shqitarët , Ziadin Sela tha se ideja e Ahmetit për kryeministër shqiptarë eshtë skandaloze, pasi vetë Ahmeti për 18 vite është votuar për të qenë kryeminister i shqiptarëve dhe do duhej që shumë gjera t’ua kishte plotësuar tashmë shqiptarëve.
Përtej kësaj “karte” që dukej qartë që nuk ishte qëllimi në vetvete por një mjet për të arritur një qëllim tjetër, duhet thënë se Maqedonia e Veriut është shtet multietnik, dhe si i tillë kushdo mund të bëhet kryeministër për sa kohë do të jetë një kryeministër që do të punoje për të gjithë qytetarët që jetojnë në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Pra duke iu larguar nacionalizmave të tipit,”shqiptarë për shqiptarët dhe “maqedonas për maqedonasit “.
E pamë reagimin e dy liderve të dy partive më të mëdha maqedonase, Zaev dhe Mickoski të cilët në një debat televiziv i “premtuan” njëri-tjetrit se në rast se do duhej mund të krjonin një koalicion të madh maqedonas. Sigurisht kjo u pa gjegjësisht si një kundërpërgjigje ndaj “kryeministrit të parë shqiptarë” të Ali Ahmetit, pasi sipas kushtetutes Zaev e di mire se një gjë e tillë është e pamundur të ndodhë. Sikundër dhe pala shqiptare e sidomos Ali Ahmeti po ashtu e di mirë se përplasja e dy kampeve të medha në maqedoni, do të sillte ndarje dhe lufte etnike mes shqiptareve dhe maqedonasve duke shkuar në pikën zero .
Por sot Maqedonia e Veriut nuk është më FYROM i vitit 2001 e as shqiptarët nuk konsiderohen si “mercenarë “. Shqiptarët sot janë shtetformues dhe bashkëqeverisës të këtij shtetit .
Rikthemi te “Koha për një kryeministër Shqiptarë”. Sa kanë punuar realisht shqiptarët në Maqedoninë e Veriut për ta bërë realitet një gjë të tillë? Dhe këtu kur them kryeministër shqiptarë, nuk flas për një kryeminsitër që do mbroje vetem interesat shqiptare por dhe të qytetarëve maqedonase dhe të çdo qytetari tjetër pa marrë parasysh përkatësinë e tyre etnike.
Fatkeqësisht më duhet ta pranoj se Partitë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nuk kanë arritur të fitojnë elektorat maqedonas sikundër Zaev fitoi në zgjedhjet parlamentare të 2016 ku mbi 70 mijë shqiptare votuan për LSDM-në.
Mjafton të shohim retoriken e liderve shqiptare, simbolet që ata përdorin, duke nisur që nga flamuri shqiptarë, që po është me rendësi pasi tregon kombësinë dhe përkatësinë etnike të tyre, por unë kurrë nuk pashë në tubimet e tyre elektorale krahas flamurit shqiptarë një flamur maqedonas. Nuk e pashë kurrë këtë flamur që tu tregoje qytetarëve maqedonas se Po, unë do mbroj dhe do punoj dhe për interesat tuaja, pavarësisht se jam shqiptar. Një flamur të cilit krahas atij shqiptar duhet respektuar pasi Ai flamur valvitet sot në seline e Natos dhe neser po ai flamur do të valvitet dhe në Parlamentin Europian, Flamur që ju identifikon edhe Juve.
Eshtë Koha… Po vertet tani është koha që ti lemë pas nacionalizmat dhe ndasitë etnike, Jo më shqiptarë për shqiptarët dhe maqedonas për maqedonasit, por të gjithë bashkë për Maqedoninë e Veriut.
Po kush janë lideret në Maqedoninë e Veriut që do ulen në parlament dhe cila ka qenë trajektorja e tyre politike ?
Zoran Zaev-LSDM(Lidhja Socialdemokrate e Maqedonisë )
Zoran Zaev lindi më 8 tetor 1974) është politikan maqedonas dhe Kryeministër i Maqedonisë së Veriut qershor 2017-2019. Zoran u bë anëtar i Lidhjes Socialdemokrate të Maqedonisë në vitin 1996. Ai shërbeu si zëvendës i kryetarit të partisë mes 2006 dhe 2008. Ai fitoi tri zgjedhjet lokale të njëpasnjëshme dhe shërbeu si kryetar i Strumicës prej vitit 2005 deri më 2016.Pasi Branko Crvenkovski dha dorëheqjen si kreu i LSDM-së në vitin 2013, Zaev u zgjodh si një udhëheqës i ri. Përveç kësaj, ai shërbeu si anëtar i Kuvendit të Maqedonisë së Veriut nga viti 2003 deri në 2005. Pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2016, Zaev formoi një qeveri koalicioni me mbështetjen e Bashkimit Demokratik për Integrimin dhe Aleancën për Shqiptarët në maj 2017.
Hristijan Mickoski-VMRO-DPMNE
Mickoski lindi në 29 shtator 1977 në Shkup. Hristijan Mickoski është një politikan maqedonas, profesor universiteti dhe president i VMRO-DPMNE. Në vitin 2016, ai u bë drejtori i SH.A. “Centralet energjitike të Maqedonisë”, dhe në periudhën 2015—2017 ishte këshilltar i energjisë për kryeministrin Nikolla Gruevski. Ai u zgjodh drejtues i VMRO-DPMNE-së në kongresin e 16-të .
Menduh Thaçi-PDSH
Menduh Thaçi ka lindur më 03.03.1965 në Tetovë. I diplomuar ne Fakultetit Dega e Stomatologjis pranë Universitetit të Prishtinës. Eshtë drejtuesi i partisë politike Partia Demokratike e Shqiptarëve.
Ai ka qenë një politikan aktiv për 20 vjet. Ai filloi si nënkryetar i Partisë për prosperitet demokratik të shqiptarëve (PDPA). Në 1997 u krijua një shkrirje midis Partisë për prosperitet demokratik të shqiptarëve (PDPA) dhe Partisë Demokratike Popullore (PDP).
Ai ishte nënkryetar deri në vitin 2006, në atë kohë ai u zgjodh President i Partisë, pasi Arbën Xhaferi dha dorëheqjen.
Presidenti i PDSH-së është Menduh Thaçi, i cili u zgjodh në këtë post më 30 qershor 2007. Thaçi merr detyrën pas dorëheqjes së ish-kryetaritt Arbën Xhaferi.
Në zgjedhjet e vitit 1998, PDSH fitoi 11 vende dhe u bë pjesë e qeverisë së udhëhequr nga VMRO-DPMNE. Gjatë konfliktit të vitit 2001, PDSH mbeti pjesë e një qeverie të gjerë koalicioni që më vonë nënshkroi Marrëveshjen kornizë të Ohrit.
Në zgjedhjet e ardhshme parlamentare në 2002, PDSH fitoi 5.2% të votave dhe 7 vende dhe u bë opozitë në Parlament. PDSH është përsëri në pushtet kur, pas zgjedhjeve të vitit 2006, përfundon me sukses negociatat me VMRO-DPMNE, e cila kishte mandatin e mirë për të formuar një qeveri. Në këto zgjedhje, PDSH fitoi 7.5% të votave dhe 11 vende, që ishte më pak se mandati i rivalit BDI. Në zgjedhjet e parakohshme të vitit 2008, PDSH fitoi përsëri 11 vende. Pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në 2008, partia më e madhe parlamentare, VMRO-DPMNE, ndërpreu partneritetin e saj tradicional me PDSH dhe formoi një koalicion me partinë më të madhe të Shqiptareve në parlament, BDI. Në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të vitit 2011, PDSH fitoi tetë mandate. Në përbërjen parlamentare 2014-2016 PDSH kishte 7 deputetë, dhe në përbërjen e fundit të vitit 2016 ka vetëm dy deputetë në Kuvend.
Dimitar Apasiev–Levica ( E Majta)
Dimitar Apasiev (lindur me 22 shtator 1983 ne Veles, është një akademik, politikan dhe udhëheqës i partisë politike majtas maqedonas. Ai është një doktor i drejtësisë në Universitetin Goce Delčev të Shtipit. Gjatë zgjedhjeve parlamentare të Maqedonisë së Veriut në vitin 2020, partia e tij e majta, fitoi dy vende, duke e bërë atë anëtar të Asamblesë së Maqedonisë së Veriut.
Partia politike E majta u themelua në fund të vitit 2015. Partia ka një ideologji të majtë dhe mbron vlerat e së majtës, përfshirë antikapitalizmin, antinacionalizmin, anti-militarizmin dhe antiklerikalizmin dhe anti-konservatorizmin.
Në zgjedhjet e vitit 2016, partia fitoi 12.120 vota (1.02%), ndërsa në zgjedhjet lokale 2017, partia fitoi gjithsej tre vende këshilltare, një në Këshillin e Qytetit të Shkupit, dhe një vend këshilltar në komunat e Karposhit dhe Rosoman.
Ziadin Sela-Aleanca për Shqiptarët
Ziadin Sela (lindur më 1 nëntor 1972 në Livadhi, Strugë) është politikan shqiptarë dhe kryetar i partisë Aleanca për Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut. Shkollimin fillor e ka kryer në vendlindje, të mesmen në shkollën “Sami Frasheri” në Prishtinë. I diplomuar në Fakultetin e Mjekësisë, Universiteti i Tiranës në vitin 1998.
Ziadin Sela është kryetar i Aleancës për Shqiptarët në Maqedoni. Tani është deputet në Kuvendin e Maqedonisë kurse më herët ka qenë edhe kryetar Komune në Strugë..
Aleanca për shqiptarët është një parti politike e udhëhequr nga Zijadin Sela që është ndarë nga koalicioni Aleanca për Shqiptarët. Kjo parti ka origjinën nga Lëvizja për Reformat në PDSH, dhe si parti politike ajo u regjistrua pak para zgjedhjeve lokale në vitin 2017 me emrin “Aleanca e Shqiptarëve” e cila u kontestua nga udhëheqësia e Unitetit dhe PDK. Aleanca për shqiptarët garoji në zgjedhjet e koalicionit me partinë politike Alternativa.
Afrim Gashi- Alernativa
Afrim Gashi i lindur më 9.11.1977, në Shkup) është një politikan shqiptar nga Maqedonia e Veriut. Në zgjedhjet e dhjetorit të vitit 2016, Afrim Gashi kandidoj si pjesë e lëvizjes BESA dhe u zgjodh deputet i legjislaturës 2016-2020 në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut.
Partia politike Alternativa është formuar në vitin 2019, kuvendi qendror emëron Afrim Gashin si kryetarin e saj të parë. Partia përbëhet nga anëtarët e lëvizjes Besa, e cila ka vendosur të formojë një parti të re pas rezultateve të dobëta të zgjedhjeve lokale të 2017-ës. Programi politik mbështetet në katër shtylla kryesore: zhvillimi, integrimi, dialogu i hapur dhe drejtësia.
Bilal Kasami-BESA
Bilal Kasami i lindur më 31.7.1975, në Tetovë) është një politikan shqiptar nga Maqedonia e Veriut gjithashtu edhe lideri aktual i Lëvizjes Besa. Në zgjedhjet e dhjetorit të vitit 2016, Bilal Kasami kandidoj si pjesë e lëvizjes BESA dhe u zgjodh deputet i legjislaturës 2016-2020 në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut.
Ali Ahmeti-BDI
Ali Ahmeti (i lindur më 5.1.1959, në Zajaz, Kërçovë) është një politikan shqiptar nga Maqedonia e Veriut. Në zgjedhjet e dhjetorit të vitit 2016, Ali Ahmeti kandidoj si pjesë e BDI-së dhe u zgjodh deputet i legjislaturës 2016-2020 në Kuvendin e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Në vitin 1996, në kulmin e rritjes së presionit dhe dhunës kundër shqiptarëve të Kosovës, Ahmeti ka qenë njëri ndër “themeluesit” e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe në vitin 1998, në fillim të luftës, ai është zgjedhur anëtar i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Në vitin 2001 Ahmeti zgjidhet Përfaqësues Politik i Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në Maqedoninë e Veriut. Pas Marrëveshjes kornizë të Ohrit të nënshkruar në gusht dhe shpërbërjes së Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në shtator të këtij viti, Ahmeti angazhohet aktivisht në procesin e implementimit të Marrëveshjes Kornizë. Për këtë qëllim, në fillim të vitit 2002 ai e inicoi dhe u emërua Kryesues i Këshillit Koordinues që bashkonte partitë politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut dhe strukturat e mëparshme të Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në një platformë të disenjuar për ta shtyrë përpara implementimin e marrëveshjes paqësore.
Në qershor të vitit 2002, Ahmeti e themelon Bashkimin Demokratik për Integrim dhe zgjidhet Kryetar i kësaj partie. Në shtator të vitit 2002 fiton zgjedhjet ndaj Partisë Demokratike Shqiptare të udhëhequr nga Arbër Xhaferi dhe futet në qeveri me Lidhjen Social Demokrate të udhëhequr nga Branko Cërvenkovski.
BDI së pari në vitin 2002-2006 ishte në koalicion me LSDM-në, më pas me VMRO-DPMNE-në, deri ne vitin 2016 .
Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2002, partia fitoi 12.1% të votave popullore (70% të votave shqiptare) dhe 16 nga 120 vendet.
Nga 2002 deri 2006 ishte pjesë e koalicionit qeverisës së bashku me Bashkimin Socialdemokratik të Maqedonisë (LSDM) dhe Partinë Liberal Demokratike.
Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2006, partia formoi koalicion me Partinë për prosperitet demokratik dhe Lidhjen Demokratike të Boshnjakëve. Ky koalicion mori 12.2% të votave dhe 16 vende. Edhe pse BDI fitoi numrin më të madh të vendeve midis partive etnike shqiptare (13), meqenëse partnerët e tyre qeveritarë maqedonas humbën zgjedhjet, ajo nuk u ftua nga Kryeministri i ri Nikolla Gruevski për të marrë pjesë në qeverinë e re. Vendin e saj e zuri partia e dytë më e madhe politike shqiptare, Partia Demokratike e Shqiptarëve.Sidoqoftë, pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të vitit 2008, partia u kthye në qeveri në koalicion me VMRO-DPMNE . Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2011, BDI mori 10.2% të votave të përgjithshme, duke fituar 15 vende.
Nisur nga historiku i koalicioneve të mesiperme të gjithë po presim nese do të ketë një koalicion nr 3 ndërmjet BDI dhe LSDM?
Kushti i Ali Ahmetit por dhe premtimi ndaj shqiptarve kësaj herë është tejet i vështire për tu reliazuar, ndoshta dhe shumë herët për tu premtuar.
© Argumentum
