Alma Ferhat [i]
Lufta në Gaza ka shkelur të gjitha afatet dhe asnjëfarë njohje e mënyrës izraelite të udhëheqjes së forcave të armatosura nuk ka mundur të na përgatisë për këtë që po ngjet. Mosbesimi për invazionin tokësor është thyer që në fillim, operacionet luftarake renditen njëri pas tjetrit, lokacionet në të cilët operon ushtria përsëriten, ndërsa qëndrimi indiferent ndaj viktimave palestineze, vazhdon. Nacionalizimi dhe religjioziteti i shoqërisë i kanë hapur rrugën diskriminimit dhe dehumanizimit të palestinezëve dhe e kanë shtyrë vendin në krime lufte për shkak të të cilëve Gjykata ndërkombëtare e drejtësisë ka ngritur akuzën për genocid, ndërsa prokurori i gjykatës penale ka paraqitur kërkesën për nxjerrjen e urdhër arrestit të kryeministrit dhe ministrit të mbrojtjes. Izraeli ka hyrë në një qerthull dhune nga i cili nuk është në gjendje të dalë i vetëm, ndërsa dobësia e bashkësisë ndërkombëtare të dekurajon ndërsa shohim se gjakderdhja po përhapet nga Gaza dhe Bregu Perëndimor drejt frontit libanez.
Rregjimi ka hyrë në konflikt me botën dhe e shtyn shtetin në izolim, ndërsa brenda vendit thyen çdo rezistencë nëpërmjet dhunës fizike dhe vazhdimin e miratimit të propozimeve rigoroze ligjore me të cilët kufizohet liria e fjalës. Ndërsa kundërshtimi ndaj reformave të drejtësisë ishte i fuqishëm, protestat aktuale edhe përkundër rritjes së numurit të viktimave izraelite janë të pamjaftueshme për ndryshimin e pushtetit. Nuk është risi fakti që një numur i madh qytetarësh izraelitë i jep përparësi sigurisë në raport me lirinë e fjalës: 40 përqind e tyre mendon se në rrethanat e tanishme nuk duhet lejuar liria e të shprehurit, ndërsa 60 përqind mendon se është e nevojshme të kufizohet veprimtaria e atyre organizatave qëndrimet e të cilave konsiderohen si të kundërta me interesin shtetëror.
Shumica e ligjeve jodemokratike vinë nga partia “Sionizmi religjoz”. Deputetët e saj kanë paraqitur projektligjin nëpërmjet të cilit zgjerohet përcaktimi i termit “nxitje e terrorizmit”. Sipas këtij projekti nuk do të jetë e nevojshme të provohet nxitja reale e akteve terroriste apo pasojave të tyre sepse çdo deklaratë do të trajtohet si nxitje për terrorizëm. Një “lajk” i zakonshëm do të jetë i mjaftueshëm edhe pa fillimin e një hetimi paraprak të policisë dhe prokurorit. Kësisoj, arrestimet dhe keqtrajtimet aktuale të qytetarëve “jopatriotë” do të kenë bazën ligjore.
Koalicioni qeveritar ka pushuar së shqetësuari për atë që ndodh në Kneset të kuptohet në botë. Javën e kjaluar komisioni për legjislativin diskutoi për kufizimin e zbatimit të burgosjes administrative për pjestarët e organizatave terroriste që kanë si synim t’i bëjnë dëme shtetit. Synimi është që emigrantët dhe terrorizmi hebrè, të cilët në fakt i sponsorizon shteti dhe ndaj të cilëve kjo masë zbatohet shumë rrallë, të përjashtohen nga definicioni dhe që ligji të zbatohet në mënyrë selektive vetëm ndaj qytetarëve arabë.
Kritika për legjislativin e ri nga ana e partive opozitare pothuajse nuk ka, sikurse nuk ka të tilla edhe rreth luftës. Ndarja pozitë-opozitë reflektohet nëpërmjet konfliktit të dy elitave rreth identitetit të ardhshëm të vendit, gjë që është temë e cila ka nisur një përmbysje ligjore. Ndërsa elita e re është indiferente ndaj presioneve të jashtme dhe shfaq rezistencë ndaj bisedimeve me synimin që të shfrytëzohen rrethanat në mënyrë që të përvetsohen burimet e vendit, përfaqësuesit e elitës së vjetër mendojnë në mënyrë cinike që për shkak të botës duhet të pranohet të bëhen disa lëshime. Ata mendojnë se formimi i shtetit palestinez nuk ka për të ndodhur shpejt dhe se do të zgjatë me dekada të tëra, gjë që do të jetë kohë e mjaftueshme për zbutjen e bashkësisë ndërkombëtare. Të dyja palët janë dakord për pranimin e mbifuqisë së hebrejve si vlerë e pakundërshtueshme. Elita e re mohon në mënyrë agresive ekzistencën e kombit palestinez, ndërsa e vjetra është e gatshme për disa kufizime kozmetike. Privilegjet do të mbeteshin, por nëpërmjet futjes së të drejtave liberale demokratike për qytetarët palestinezë të Izraelit gjë që do ta ndryshonte shumë pak pozitën e tyre. Ndërsa palestinezëve në Gaza dhe në Bregun Perëndimor do t’u jepte njëfarë autonomije e cila do të ishte tejet larg nga shtetësia.
Qëndrimi i opozitës dhe elitës së vjetër ndaj luftës ndjek një sentiment të vjetër që tejçohet edhe në opinionin publik. Ai shprehet nëpërmjet besimit se viktimat më të mëdha të luftës janë vetë qytetarët e Izraelit sepse Netanjahu nuk ka një strategji të qartë, refuzon me këmbëngulje çdo marrëveshje mbi kthimin e të rrëmbyerve dhe anashkalon banorët e dëbuar të Veriut dhe Jugut të vendit. Elita e vjetër kritikon sjelljen e kryeministrit duke evituar të deklarohet për vetë natyrën e luftës dhe mbyll sytë para theqafjes morale të shoqërisë. Në vend që të shtrojë pyetje etike, opozita i’a shtron rrugën evitimit të përgjegjësisë për krimet e kryera të luftës dhe këmbëngul në tezën se gjithçka filloi me 7 tetor. Përkëdhelja dhe mashtrimi i opinionit publik izraelit me tezën se janë pikërisht hebrejtë që kanë pësuar humbjet më të mëdha ka një efekt të dëmshëm në të pranuarit e realitetit nga ana e qytetarëve. Duke ruajtur të drejtën për pozicionin e viktimës e cila vetëm mbrohet nga sulmi, shfajësohet përgjegjësia e shoqërisë e cila ofron mbështetje pa kushte për hakmarrje mbi Gazën.
Opozita dhe elita e vjetër po tregojnë se janë të papjekura për momentin politik. Shkalla e alarmit që ka shkaktuar në shoqëri zbulimi i korruspionit dhe hajdutërisë të partive pranë rregjimit lë një shije të keqe. Liderët partiakë polemizojnë mbi mbrojtjen e demokracisë izraelite dhe respektimin e procedurave dhe nuk shtrojnë pyetjen se çfarë demokracie është kjo pa parime dhe vlera morale. A është krim më i madh keqpërdorimi i mjeteve buxhetore apo vrasja e popullsisë civile në Gaza? Kur flitet për gjendjen në të cilën gjendet izraelitët e marrë peng, përse nuk thuhet asgjë për kushtet në të cilët mbahen të burgosurit palestinezë në qelitë e burgjeve izraelite? A përjashton diskutimi mbi problemet e banorëve të evakuar mendimet mbi kushtet e tmerrshme të jetës së qytetarëve të Rripit të Gazës? Pranohet se Gaza është shkatërruar aq shumë saqë nuk njihet më, por nuk thuhet nëse kjo ishte e nevojshme.
Elitat e vjetra dhe të reja u paraqiten zgjedhësve si të papajtueshme, por mes tyre nuk ka dallime ideologjike. Militarizmi i partive mbështetëse të rregjimit po e shpie vendin në shkatërrim, por nuk mund të parashikohet veprimtaria e dëmshme e një grupi tjetër, në pamje të parë më i “lëmuar”. Çështjet etike mbeten të rezervuara ekskluzivisht për sektorin hebrè, por ata që konstatojnë shkatërrimin e shoqërisë janë të shumtë në numur. Pyetjes së Institutit për demokraci nëse identifikohet me protestat paqesore vetëm 10 përqind e të anketuarve u deklaruan dhe shprehën gatishmëri për të dalë në rrugë, ndërsa, madje 59 përqind e tyre shprehen se protestat janë të dëmshme. Demonstratat e momentit janë aniqeveritare për nga karakteri, por jo edhe paqesore. Indoktrinimi mediatik ka normalizuar çështjen e luftës megjithëse disa rezervistë këtyre ditëve kanë refuzuar edhe thirrjen e tretë për rekrutim.
Nuk ka ndonjë probabilitet të madh që Izraeli nëpërmjet zgjedhjeve të reja të ketë ndonjë qeveri e cila do ta ndërpresë injorimin e shtetit palestinez. Presioni i bashkësisë ndërkombëtare nuk do të jetë i mjaftueshëm për t’i dalë kundër këtij qëndrimi, inicitiva duhet të vijë nga brenda. Një opozitë të tillë Izraeli nuk e ka: shenja serioze se dëshirohen ndryshime do të ketë atëhrrë kur partitë sioniste do t’i ofrojnë bashkëpunim koalicionit arab Hadash Taal. Edhe me liderët (Lapidi, Golani, Ajzenkoti) të cilët, në mungesë të llogarive më të mira, janë të bindur se nuk do të mund të anashkalohet përmbushja e detyrimeve ndaj palës palestineze.
Nëse nuk ndryshojnë formatet ekzistuese arsimore dhe kulturore, Izraeli është në rrezik të përfundojë në një krizë morale të ngjashme me atë të Serbisë. Ndërsa ndjekim zhvillimin e ngjarjeve në Jerusalem vështirë të mos konstatojmë ngjashmëritë mes dy shoqërive të cilat nuk duan të kapërcejnë matricat nacionaliste dhe të shfaqin pendesë të sinqertë për shkak të të këqijave që u kanë bërë të tjerëve.
*Përktheu për Argumentum Xhelal FEJZA